Egeli akademisyenler güneşte görülen leke verilerini, veri madenciliği yöntemi ile inceleyecek

Ege Üniversitesi akademisyenlerinin geliştirdikleri projeler ulusal ve memleketler arası kurumlardan takviye almaya devam ediyor. Bu kapsamda yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği “25. Güneş Leke Çevriminin ARIMA İstatistiksel Metodu ve Data Madenciliği Formülleri ile Tahmini” başlıklı proje TÜBİTAK 1002-A kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Bu proje çalışması ile mevcut güneş leke bilgileri üzerine “ARIMA ve Bilgi Madenciliği” algoritma formülleri uygulanarak 25. Güneş çevrimine ait azamî vakti, leke sayısı parametreleri için istatistiksel değerlendirmeler yapılacak.

         Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak,  Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç ve proje grubunu makamında ağırlayarak çalışmalarından ötürü tebrik etti.  

Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç, “Güneş çevrimi, Yer üzerindeki tesiri nedeniyle yüzyıllardır üzerinde çalışılan bir olgudur. 1750’li yıllardan beri, Güneş üzerindeki lekeler gözlemlenir, leke sayıları kaydedilir ve bu sayıların değişimi üzerine çalışılır. Her bir çevrim öncesinde, bilim insanları leke sayılarını farklı prosedürler kullanarak kestirim etmeye çalışmaktadır. Zira,  bu leke sayıları yani Güneş aktifliği sadece Güneş’in çalışılması için değil, yer üzerindeki elektrik, uydu, bağlantı ve hatta insan sıhhatini etkilediği için de bilhassa incelenmektedir ve bu bölümlerde yapılan uygulamalarda Güneş aktifliğinin evvelden varsayım edilmesi çok önemlidir” dedi.

“Güneş rüzgârının tesiri tehlikeli olabilir”

Güneş çevrimlerindeki leke sayıları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Günümüze kadar birçok prosedürle Güneş çevrimlerindeki leke sayıları varsayım edilmeye çalışılmış; azamî leke sayısının olduğu tarihler belirlenmek istenmiştir. İçinde bulunduğumuz vakitte Güneş’in 25. çevriminin azamî yapacağı vakte yaklaşmaktayız. Münasebetiyle, farklı usullerle elde edilen ve dengeli sonuçlar veren yolları kullanmak bu mevzuda değer arz etmektedir. Proje kapsamında kullanacağımız istatistiksel usuller, farklı disiplinlerdeki çalışmalarda da en çok tercih edilen tekniklerdir. Bu çalışmanın sonuçları ile getirilebilecek farklı bir bakış açısı ve yorum 25. çevrimin azamî yapacağı tarihin daha büyük hassasiyetle belirlenmesini sağlayabilir” diye konuştu.

Güneş rüzgârının tesirinden de bahseden Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Güneş aktivitesi günümüzde yer yüzeyinde çok tesirli olmaktadır. Hem hava durumunun beklenmedik değişimi hem de Güneş’in flare aktivitesinden kaynaklı kütle atımı ile yere gerçek savrulan Güneş rüzgârının tesirini tüm insanlık görmektedir. Bu durum her ne kadar görsel olarak şölen üzere olsa da birçok alanda tehlike arz etmektedir. Münasebetiyle yapacağımız çalışmanın bulguları literatürde kıymetli bir yer teşkil edecektir. Günümüzde uzay meteorolojisi olarak da geçen uzay hava olayları, uzay ortamındaki vakte bağlı değişimlerin yer tabanlı teknolojik sistemlere ve insan ömrüne olan tesirlerini inceler. Uzay meteorolojisinde en değerli etkiyi oluşturabilecek kaynak Güneş’tir ve Güneş aktivitesinin durumu, uzay çalışmalarını da olumsuz istikamette etkilemektedir. Güneş daima olarak iyonlardan oluşan parçacıkları güneş rüzgârı olarak uzaya saçmaktadır. Yüklü parçacıkların uzay araçlarının yüzeyinde oluşturduğu yüklenmeler ve daha yüksek güçlü parçacıkların araç içerisine kadar ulaşması çalışmaları olumsuz istikamette tesirler. Bu sebeple Güneş leke çevriminin tesirinin evvelce varsayım edilmesi değerlidir. Ayrıyeten Güneş leke çevrimi, yalnızca uzay havasını etkilemekle kalmaz; Yer üzerindeki birçok alanı etkileyebildiği üzere özelikle de insan hayatı üzerinde de tesiri büyüktür. Bu durum, bu alanın daha fazla araştırılmasının ehemmiyetini vurgulamaktadır” dedi.

Yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği. projede; Fen Fakültesi İstatistik Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Hayal Boyacıoğlu ve Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Doktora Öğrencisi Nurhan Hasret Kaya araştırmacı olarak yer alıyor

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı