Epilepsi nöbeti sırasında çocuğun üstüne su dökmeyin!

Nöbet olarak tanımlanan, hastanın hareketlerinde, şuurunda ve davranışlarında değişikliğe neden olan durumun nörolojik bir hastalık olduğunu kaydeden uzmanlar, yaygın niyetin bilakis epilepsinin ruh hastalığı olmadığını söylüyor. “Epilepsi, çocukluk ve ergenlik çağında erişkin periyoda oranla daha sık görülür.” diyen Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Nöbet sırasında çocuğu yere yatırın, etrafındaki sivri cisimleri ortadan kaldırın, başını hafif yana çevirin, nöbet sonlanan kadar yanından ayrılmayın.  Çocuğun lisanını ısırmasını engellemek için elle yahut öteki bir cisimle ağzını açmaya çalışmayın, su vermeyin, üstüne su dökmeyin.” tekliflerinde bulundu.

Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu: “İlaca yanıt vermeyen dirençli epilepsi çeşitlerinde ketojenik diyet ve pil takılması önerilebilir.”

Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Hastanesi Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, 12 Şubat “Dünya Epilepsi Günü” dolayısıyla çocuklarda epilepsi hastalığı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

“Epilepsi (sara) beyinden kaynaklanan, tekrar eden nöbetlerle karakterize bir hastalık”

Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, epilepsinin (sara) beyinden kaynaklanan, tekrar eden nöbetlerle karakterize bir hastalık olduğunu lisana getirerek, “Beyindeki hudut hücreleri birbirleriyle elektriksel ve kimyasal sinyallerle irtibat kurar. Bu irtibatı bozan ani bir elektrik deşarjı, hastanın hareketlerinde, şuurunda, davranışlarında değişikliğe neden olur. Nöbet olarak tanımlanan bu durum nörolojik bir hastalıktır. Yaygın fikrin tersine ruh hastalığı değildir. Epilepsi, çocukluk ve ergenlik çağında erişkin periyoda oranla daha sık görülür.” dedi.

“Beyni etkileyen bir bozukluk epilepsi nöbetine yol açar”

Beyni etkileyen bir bozukluğun epilepsi nöbetine yol açtığını söz eden Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Epilepsinin nedenleri yaşa nazaran değişir. Çocukluk çağı epilepsilerinin yüzde 60-75’inde rastgele bir neden bulunamazken yalnızca yüzde 25-40’nda saptanabilen bir neden vardır. Epilepsi; genetik yatkınlık, hamilelik ve doğumda yaşanan problemler sonucunda bebeğin oksijensiz kalması, gelişimsel bozukluklar (beyin gelişiminin tam olmaması), baş travması, enfeksiyonlar (menenjit, beyin iltihabı), uzun süren ateşli havaleler ve beyin tümörleri üzere durumlarda ortaya çıkabilir.” biçiminde bilgi verdi.

Çocuklarda epilepsi nasıl anlaşılır? 

Epilepsi belirtilerinin nöbetin tipine nazaran değiştiğini kaydeden Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, şöyle devam etti:

“Beynin bir bölgesinden başlayan nöbetlere parsiyel nöbetler denir. Kolay parsiyel nöbetlerde çocuklarda şuur kaybı olmaz. Nöbet anında değişik parlak renkler görme, makus koku duyma, endişe hissi olabilir. Kompleks parsiyel nöbetlerde şuur kaybı vardır. Yalanma, çiğneme, çamaşırlarını çekiştirme, ağızdan salya akması görülür. Beynin tamamından kaynaklanan nöbetler ise jeneralize nöbet olarak tanımlanır. Jeneralize Tonik-Klonik Nöbet; kasların ani kasılıp gevşemesi ile başlar, şuur kaybı olur. Hastalarda yere düşme, ağızdan köpük gelme, çenede kilitlenme olabilir. Nöbet anı çoklukla 2-3 dakika sürer, nöbetin bitiminde hastanın şuuru açılır, sonrasında yaklaşık yarım saat ile iki saat süren uyku devri görülebilir. Uyandıktan sonra büsbütün sağlıklı olarak günlük hayata katılır. 

Dalma nöbeti (Absans nöbet) jeneralize nöbetin bir cinsidir. Hasta 10-20 saniye boş bakar, sonra hiçbir şey olmamış üzere yaptığı işe kaldığı yerden devam eder. Bu durum gün içinde çok sayıda olabilir. Tedavi edilmezse öğrenme zahmetine neden olabilir.”

“Nöbet anında çocuğun üstüne su dökmeyin”

Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, nöbet sırasında çocuğa nasıl yardımcı olunması gerektiği konusunda ailelere şu tekliflerde bulundu:

“Sakin olun, çocuğu yere yatırın, etrafındaki sivri cisimleri ortadan kaldırın, başını hafif yana çevirin, nöbet sonlanan kadar yanından ayrılmayın.  Çocuğun lisanını ısırmasını engellemek için elle yahut diğer bir cisimle ağzını açmaya çalışmayın, su vermeyin, üstüne su dökmeyin. Hekiminize vereceğiniz bilgiler çok kıymetli olduğu için çocuğunuzu dikkatli bir formda gözleyin. Yanınızda birisi varsa nöbet anında görüntü çekmesini isteyin. 

Nöbetler tehlikeli ve üzücü görünümlerine karşın ekseriyetle 2-5 dakika içinde sonlanırlar. Uzun süren nöbetlerde kesinlikle 112’yi arayıp en yakın sıhhat merkezine ulaşmaya çalışın. Nöbet anında yanlış yapılan her yardımın çocuğunuza ziyan vereceğini unutmayın.”

Epilepsi çocuğun hayatını nasıl tesirler? 

Epilepsinin de öteki hastalıklar üzere olduğunu, utanılacak, saklanacak bir durum olmadığını anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Çocuğunuz bu hastalık sırasında öbür yaşıtlarından farklı değildir. Okuluna devam edecek, günlük yaşama katılacaktır. Fakat öğretmenlerini, yakın arkadaşlarını, aile büyüklerinizi hastalık hakkında bilgilendirmelisiniz ki, gerekli durumlarda çocuğunuza yardımcı olabilsinler. Bu hastalık nedeniyle çocuğunuzun yapabileceği sporları ve öteki toplumsal faaliyetler engellemeyin, tersine çocuğunuzu teşvik edin. Baş darbelerine açık olan sporlar, aletli jimnastik üzere fazla efor harcayacağı aktiviteler tercih edilmemelidir. Yüzme ve ilgili başka sporlar, çocuğun durumunu bilen bir yetişkinin nezaretinde yapılmalıdır.” diye konuştu.

Çocuklarda epilepsi tanısı nasıl konur?

Epilepsi teşhisinin, aileden alınan hikaye, nörolojik muayene ve laboratuvar testleri ile konduğunu lisana getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Doktorunuz hikaye alıp nörolojik muayenesini yaptıktan sonra epilepsiden kuşku ederse elektroensefalografi (EEG) ve kan testleri isteyecektir. Testlerin sonucuna nazaran beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve daha ileri tetkikler isteyebilir.” dedi.

Ailelerin çocuk nörologlarına sorduğu en sık sorulardan birinin de bu hastalıkta tedavinin gerekip gerekmediği olduğunu da belirten Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Tedavisiz kalan küçük nöbetler bir müddet sonra büyük nöbetlere dönüşebilir. Sık tekrarlayan ve uzun süren nöbetler hem bir sonraki nöbeti tetikleyebilir hem de beynin oksijensiz kalarak hasarlanmasına neden olabilir.” diye kaydetti.

“Çocukluk çağı epilepsilerinin birtakım çeşitleri hasta muhakkak bir yaşa gelince düzelebilir”

Çocukluk çağı epilepsilerinin kimi çeşitlerinin hasta belli bir yaşa gelince düzelebildiğini kaydeden Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bu çeşit epilepsilerde tedavi gerekmeyebilir. Lakin tedavi kararını hekiminiz vermelidir. Epilepsinin en değerli tedavi hali ilaç tedavisidir. İlaca yanıt vermeyen dirençli epilepsi tiplerinde ketojenik diyet ve pil takılması önerilebilir. Tüm tedavi biçimlerine yanıt vermeyen yahut birtakım özel epilepsi cinslerinde cerrahi tedavi uygulanır.” dedi.

Çocuklarda epilepsi kalıcı mıdır?

Çocuklarda epilepsinin kalıcı olup olmadığı sorusunun kesin bir karşılığı olmadığını lisana getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bazı epilepsi cinsleri ergenlikte geçebilir, kimi çeşitleri ise ömür uzunluğu sürebilir. Çoklukla ilaç denetimi altında 2-4 yıl nöbet görülmeyen, nörolojik muayene bulguları, EEG’leri ve beyin MRG’ları olağan olan hastalarda kullandıkları epilepsi ilacı 4-6 ay üzere bir müddette azaltılarak kesilir. İlaç kesildikten sonra iki yıl müddetle tabip denetimi sürer.” diye konuştu.

Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, ailelere çocuğun durumu hakkında gerçekçi olmaları teklifinde de bulunarak, “Onu epilepsisi olan (diyabeti, hipertansiyonu, tüberkülozu olan gibi) bir kişi olarak görün ve çocuğunuzun da o denli düşünmesini sağlayın. Nöbetlere yol açan bir hastalığı olduğunu yaşına uygun halde anlatın, ona sorunu ile barışık yaşamayı öğretin.” biçiminde kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı