Çocuğunuza Özgüven Aşılayacağım Derken Zarar Verebilirsiniz!

Klinik Psikolog Dr. Öğr. Üyesi Billur Örnek, ebeveynlerin çocuklarında olumlu kendilik algısı oluşturmaya yani onlara özgüven aşılamaya çalışırken ruhsal sıhhatlerini olumsuz etkileyebilecekleri ihtarında bulunarak çocukların kendilerini gerçeğe uygun formda tanımalarını sağlamak için tekliflerde bulundu 

“Kendilik Algısı”, kişinin kendisini nasıl gördüğünü, algıladığını yahut tanımladığını anlatan bir olgu olarak psikoloji literatüründe yerini almış durumda. Büsbütün sübjektif olan bu durum, kişinin tabiatı ve özelliklerinin yanı sıra tecrübeleri, akranlar ve yetişkinlerle olan etkileşimleri, etrafındakilerin bireye karşı olan davranışları ve tabirleriyle şekilleniyor. Münasebetiyle bir kişinin kendisiyle ilgili algısı, etrafında onu gözlemleyen başka bireylerin algısından çok farklı bir noktada olabiliyor. Uzmanlar ise ebeveynlerin çocuklarında olumlu kendilik algısı oluşturmaya çalışırken psikolojilerini bozabilecekleri ihtarında bulunuyor. 

“Kendilik Algısı Tüm Ömrü Etkiler”

Yeditepe Üniversitesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Billur Örnek, kendilik algısına ait bilgi verdi. Kendilik algısının, kişinin başkalarıyla olan etkileşiminde, kendisi ile olan bağında, ömürde seçtiği yollar ve verdiği kararlarda büyük ölçüde tesirli olduğuna işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Örnek, “Kendisini toplumsal olarak sevilir ve kabul edilir gören kişi daha rahat ve doğal bağlantı kurar. Tersine kabul edileceğinden emin olmayan bir kişi ise etkileşimden kaçınır ve sonuçta toplumsal maharetleri gereğince gelişmeyebilir” dedi. 

“Kendilik Algısı Etrafla Yakından İlişkili”

Kişinin kendisini nasıl algıladığının, yetişme şartlarında ebeveynlerinin, kıymetli başka yetişkinlerin ve akranların reaksiyonlarıyla çok irtibatlı olduğuna işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Billur Örnek, “Karşıdan bakıldığında üst seviyede başarılı bir mesleği olan bireylerin, çocuklukta ebeveynlerin mükemmeliyetçiliği ile karşılaştığı için kendisini hiçbir vakit kâfi ve başarılı hissedemediğini gözlemliyoruz. Bu durum, ebeveynlerin reaksiyonları nedeniyle kendilik algısı grafiğinin aksiye gerçek düşüşe geçmesi olarak düşünülebilir. Kişi kendisini ortaya koyduğundan daha yetersiz, düşük standartlarda algılamaktadır. Terapide kişinin kendisini diğerinin gözünden görerek edindiği algısını, ortaya koyduğu gerçeklere tekrar bakarak değiştirmesine odaklanırız” diye konuştu. 

“Kendilerini Koruyor Olabilirler”

Zaman vakit da bunun aksinin olduğuna işaret eden Billur Örnek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Örneğin kişi, kendisini diğerlerinin tabi olduğu kuralların üstünde, şişmiş bir kendilik algısıyla tanımlıyor olabilir. Bu bazen çocukluğundan itibaren bireye ayrıcalıklı davranılması nedeniyle, bazen de tam bilakis yetersiz olduğu çok fazla söz edilmiş bireylerin kendini muhafaza kalkanı olarak görülebiliyor. Her iki durumda da terapide kendilik algısını gerçekliğe yakın noktaya çekmeyi amaçlıyoruz. Yani şişmiş kendiliği de sönmüş kendiliği de olabildiğince objektif bir yere getirerek kişinin kendisini buradan görebilmesini amaçlıyoruz.”  

“Gerçeklikten Uzaklaşmayın”

Son yıllarda ebeveynlerin çocuklarda/gençlerde “olumlu kendilik algısı” oluşturma gayretinin ağır olduğunu gözlemlediklerini belirten Billur Örnek, şöyle devam etti:

“Olumlu kendilik algısı elbette istenen bir durumdur. Ancak gerçeklikten uzaklaşacak kadar olumlu kendilik algısı, çocuğun eninde sonunda hayal kırıklığı yaşaması ve kendine yabancılaşması ile sonuçlanacaktır. Olumlu kendilik algısı oluşturmaktansa gerçekçi bir kendilik algısı oluşturması istikametinde gençlere/ çocuklara rehberlik etmenin çok daha sağlıklı olduğuna inanıyorum. Bu formda çocuk/genç sahiden güçlü olan istikametlerini parlatırken çok da güçlü olmayan istikametlerini geliştirme yoluna gidecektir. Geçersiz bir ‘mükemmel kendilik algısı’ çocuğu/genci güçlü kılmaktan çok ruhsal bozukluklara açık ve kırılgan hale getirir.”

“İnsan Kendini Evvel Oburlarının Gözünde Tanır”

Dr. Öğr. Üyesi Billur Örnek, sağlıklı bir kendilik algısı için neler yapılabileceğine ait şunları kaydetti: 

“Çocukluktan itibaren yetişkinlerin hem çocukla olan kendi bağlantılarına dikkat etmesi hem de kıymetli başkalarının çocukla nasıl irtibat kurduğunu takip etmesi gerekir. İnsan evvel oburlarının gözlerinde görerek tanır kendini. Bu nedenle yetişme etaplarında nasıl davranıldığının çok büyük kıymeti var. Ne geçersiz bir harikalık ile ne de mevcut güçlü istikametlerini görmezden gelerek; çocuğun/gencin açıkça güçlü taraflarını da, geliştirilmesi gereken taraflarını da konuşarak ilerlemekten bahsediyorum. Bir gencin irtibat marifetleri çok güçlü lakin sabır göstermekte zorluk yaşıyor olabilir; bir başkası de çok sabırlı lakin hudut çizip haklarını korumakta zahmet çekiyor olabilir. Her ikisinin hem güçlü yanları hem geliştirilmeye açık yanları var. Kendisini bu gerçekçilik ile tanımasına müsaade verilen kişinin sağlıklı bir yetişkin olması, kendisinin farkında ve kendisiyle barışık olması çok daha kolaydır.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı